Χρυσό Παπούτσι-Η Ιστορία: Θα καταφέρει ο Γκιόκερες να πετύχει κάτι που δεν έχει συμβεί για πάνω από 20 χρόνια;

Με το καρέ τερμάτων που σημείωσε ο Βίκτορ Γκιόκερες στο χθεσινό (27/4) παιχνίδι της Σπόρτινγκ Λισσαβώνας απέναντι στη Μποαβίστα (0-5) έφτασε συνολικά τα 38 στο πορτογαλικό πρωτάθλημα, ξεπέρασε τον Μοχάμεντ Σαλάχ και πέρασε στην πρώτη θέση της κούρσας για το “Χρυσό Παπούτσι” της σεζόν 2024-25. Ο αρχισκόρερ όλων των ευρωπαϊκών πρωταθλημάτων έχει 10 γκολ περισσότερα από τον σούπερ σταρ της Λίβερπουλ, ωστόσο με τον συντελεστή του πορτογαλικού πρωταθλήματος να είναι στο 1,5, σε αντίθεση με αυτόν των πέντε μεγάλων πρωταθλημάτων που είναι στο 2, μόλις τώρα κατάφερε να βρεθεί στην πρώτη θέση και η μάχη αναμένεται να είναι σκληρή μέχρι το τέλος της χρονιάς.

Ο Σουηδός φορ, στην τρομερή σεζόν που κάνει με 52 γκολ σε 48 ματς συνολικά με τη Σπόρτινγκ φέτος, κυνηγά ουσιαστικά να πετύχει κάτι πολύ δύσκολο, κάτι που έχει να συμβεί 23 χρόνια στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο. Να γίνει δηλαδή ο πρώτος παίκτης μετά τον Μάριο Ζαρντέλ το 2001-02 (συμπτωματικά κι εκείνος έπαιζε τότε στη Σπόρτινγκ) που κατακτά το “Χρυσό Παπούτσι” χωρίς να αγωνίζεται σε κάποιο από τα πέντε μεγάλα ευρωπαϊκά πρωταθλήματα.

Από τη σεζόν 1996-97 και μετά, όταν καθιερώθηκε ο συντελεστής δυσκολίας στα ευρωπαϊκά πρωταθλήματα (αν αγωνίζεσαι σε Αγγλία, Ισπανία, Ιταλία, Γερμανία ή Γαλλία το κάθε γκολ σου μετρά για δύο στην κούρσα για το “Χρυσό Παπούτσι”), μόνο τέσσερις φορές ο νικητής έχει αναδειχθεί από κάποιο από τα υπόλοιπα πρωταθλήματα. Δύο φορές το έχει κατακτήσει ο ίδιος παίκτης, ο Μάριο Ζαρντέλ για τα 36 γκολ που έβαλε με την Πόρτο το 1998-99 και για τα 42 που έβαλε με τη Σπόρτινγκ τέσσερα χρόνια αργότερα. Ένα χρόνο πριν τη δεύτερη κατάκτηση του Ζαρντέλ, το βραβείο πήγε στον Χένρικ Λάρσον που είχε σκοράρει 35 γκολ με τη Σέλτικ στη Σκωτία, ενώ στη λίστα αυτή υπάρχει και ο μοναδικός Έλληνας που τα έχει καταφέρει, που δεν είναι άλλος από το Νίκο Μαχλά στη μαγική του σεζόν με την ολλανδική Φίτεσε το 1997-98, όταν και είχε βρει 34 φορές το δρόμο προς τα δίχτυα. Από κει και πέρα, όλοι οι νικητές προέρχονται από το Top-5 των ευρωπαϊκών πρωταθλημάτων και μένει να δούμε αν αυτό θα αλλάξει φέτος.

 Ο Νίκος Μαχλάς, που αγωνίστηκε και στον σπουδαίο Άγιαξ, είναι ο μοναδικός Έλληνας που έχει κερδίσει το "Χρυσό Παπούτσι" 

Η ιστορία του “Χρυσού Παπουτσιού”

Για πολλά χρόνια, από την καθιέρωση του βραβείου το 1968 μέχρι το 1991, δεν υπήρχε συντελεστής δυσκολίας στα πρωταθλήματα και νικητής αναδεικνυόταν απλά όποιος σκόραρε τα περισσότερα τέρματα. Ο πρώτος νικητής ήταν ο σπουδαίος Εουσέμπιο, που είχε πετύχει 42 γκολ στην Πορτογαλία φυσικά με τη φανέλα της Μπενφίκα. Στη λίστα συναντάμε πολύ μεγάλα ονόματα, όπως ο Γκερντ Μίλερ, δις νικητής με τη Μπάγερν Μονάχου το 1970 και το 1972, ο Ίαν Ρας με τη Λίβερπουλ το 1984, ο Μάρκο Φαν Μπάστεν με τον Άγιαξ το 1986 αλλά και οι Χρίστο Στόιτσκοφ (ΤΣΣΚΑ Σόφιας) και Ούγκο Σάντσες (Ρεάλ Μαδρίτης) που μοιράστηκαν το βραβείο το 1990.

Το ότι δεν υπήρχε συντελεστής όμως συνέβαλε στο να μπουν στη λίστα των κατακτήσεων και λιγότερο “λαμπερά” ονόματα, που ίσως κάποιοι να μην έχουν ξανακούσει. Τέτοια είναι αυτά των Πίτερ Ζέκοφ (ΤΣΣΚΑ Σόφιας, 1969), Ντούντου Γκεοργκέσκου (Ντιναμό Βουκουρεστίου, 1975 και 1977), Χανς Κρανκλ (Ραπίντ Βιέννης, 1978), Κέες Κιστ (Άλκμααρ, 1979), Έρβιν Βάντενμπεργκ (Λιρς, 1980), Γκιόργκι Σλάβκοβ (Μπότεβ Πλόβντιβ, 1981), Βιμ Κιφτ (Άγιαξ, 1982), Τόνι Πόλστερ -ο κορυφαίος σκόρερ στην ιστορία της εθνικής Αυστρίας- (Αούστρια Βιέννης, 1987), Ταντζού Τσολάκ (Γαλατάσαραϊ, 1988), Ντορίν Ματέουτ (Ντιναμό Βουκουρεστίου, 1989) και Ντάρκο Πάντσεφ (Ερυθρός Αστέρας, 1991, τη σεζόν που οι Σέρβοι αναδείχθηκαν και πρωταθλητές Ευρώπης). Ακόμη, το βραβείο έχει απονεμηθεί και σε έναν Κύπριο, τον Σωτήρη Καϊάφα, για τα 39 γκολ που είχε σκοράρει με τη φανέλα της Ομόνοιας τη σεζόν 1975-76.

Από το 1991 και για πέντε χρόνια η L'Equipe, η οποία και θέσπισε το βραβείο, σταμάτησε να το απονέμει. Μέσα σε αυτή την πενταετία, ο Άλι ΜακΚόιστ των Ρέιντζερς πέτυχε από 34 γκολ τις σεζόν 1991-92 και 1992-93, ενώ πρώτοι σκόρερ σε όλα τα πρωταθλήματα αναδείχθηκαν ο Ουαλός Ντέιβιντ Τέιλορ με την Πόρθμαντογκ (43 γκολ) το 1994, ο Αρμένιος Αρσέν Αβετισιάν με την Πιουνίκ Ερεβάν (39 γκολ) το 1995 και ο Γεωργιανός Ζβιαντ Εντελάντζε με τη Μαργκβέτι (40 γκολ) το 1996.

Από τη σεζόν 1996-97 και μετά όμως, η European Sports Media, που το απονέμει μέχρι σήμερα, “αναγέννησε” το βραβείο αυτό. Ο πρώτος νικητής της νέας εποχής ήταν ο Ρονάλντο, με τα 34 γκολ που έβαλε στο ισπανικό πρωτάθλημα στη μία και μοναδική εξαιρετική σεζόν του με τη Μπαρτσελόνα. Ακολούθησαν οι Μαχλάς και Ζαρντέλ που αναφέραμε νωρίτερα, ενώ το 1999-00 ο Κέβιν Φίλιπς της Σάντερλαντ πετυχαίνει 30 γκολ στην Premier League και κατακτά τη διάκριση. Μετά τους Λάρσον και Ζαρντέλ, τη σκυτάλη παίρνει ο Ρόι Μακάαϊ που σκόραρε 29 γκολ στην Ισπανία με τη Ντεπορτίβο Λα Κορούνια πριν πάρει μεταγραφή για τη Μπάγερν, ενώ το 2003-04 ο Τιερί Ανρί πρωταγωνιστεί στο αήττητο πρωτάθλημα της Άρσεναλ και με 30 γκολ στην Premier League παίρνει και το “Χρυσό Παπούτσι”. Την επόμενη χρονιά ο Γάλλος θα ξαναπάρει το βραβείο, αυτή τη φορά όμως θα το μοιραστεί με τον Ντιέγκο Φορλάν που πετυχαίνει 25 γκολ -τα λιγότερα που έχουν χρειαστεί ποτέ για να το κερδίσει κάποιος- με τη Βιγιαρεάλ στην Ισπανία.

Για τα επόμενα δύο χρόνια, το “Χρυσό Παπούτσι” είναι ιταλική υπόθεση. Το 2005-06 ο Λούκα Τόνι σκοράρει κατά ριπάς με τη Φιορεντίνα (31 γκολ) και το 2006-07 ο εμβληματικός Φραντσέσκο Τότι θα το κερδίσει φυσικά με τη φανέλα της αγαπημένης του Ρόμα. Το 2007-08 ο Κριστιάνο Ρονάλντο ξεκινά να μας δείχνει εκτός από τα εκπληκτικά του τεχνικά χαρίσματα και την ικανότητά του στο σκοράρισμα. Πετυχαίνει 31 γκολ στην Αγγλία με τη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, σε μια χρονιά όπου κατακτά εκτός του πρωταθλήματος και το Champions League. Στη συνέχεια, ο Ντιέγκο Φορλάν το 2008-09 κατακτά το δεύτερο δικό του βραβείο σκοράροντας 32 γκολ στην Ισπανία, αυτή τη φορά με την Ατλέτικο Μαδρίτης, και από κει και πέρα ξεκινά η παντοκρατορία των Μέσι και Ρονάλντο.

 Ο Λιονέλ Μέσι με έξι κατακτήσεις είναι ο ποδοσφαιριστής με τα περισσότερα βραβεία "Χρυσού Παπουτσιού"

Παράλληλα με τη μεταξύ τους κόντρα για τον τίτλο του κορυφαίου παίκτη στον κόσμο, για τους τίτλους σε Ισπανία και Ευρώπη αλλά και την κατάκτηση της “Χρυσής Μπάλας”, οι δυο τους κοντράρονται διαρκώς και για το “Χρυσό Παπούτσι”. Από το 2010 μέχρι το 2019 ο Λιονέλ Μέσι θα κερδίσει έξι φορές τη διάκριση αυτή ως παίκτης της Μπαρτσελόνα (2010, 2012, 2013, 2017, 2018, 2019) και είναι ο ρέκορντμαν κατακτήσεων. Στον Μέσι μάλιστα ανήκει και το ρεκόρ των περισσότερων γκολ σε μία σεζόν σε όλα τα πρωταθλήματα, που είναι τα 50 που σκόραρε στη La Liga τη σεζόν 2011-12. Στο διάστημα αυτό, ο Ρονάλντο κέρδισε άλλες τρεις φορές το “Χρυσό Παπούτσι”. Το 2010-11, το 2013-14 και το 2014-15, ως παίκτης πλέον της Ρεάλ Μαδρίτης. Ο Πορτογάλος είναι δεύτερος σε κατακτήσεις με τέσσερις συνολικά, όλοι οι υπόλοιποι έχουν από δύο και κάτω. 

Ο μοναδικός ποδοσφαιριστής που κατάφερε να σπάσει την κυριαρχία των δύο δεν είναι άλλος από τον Λουίς Σουάρες. Ο Ουρουγουανός φορ μοιράστηκε αρχικά το βραβείο με τον Ρονάλντο το 2013-14, όταν πέτυχε 31 γκολ με τη Λίβερπουλ και λίγο έλειψε να την οδηγήσει στην κατάκτηση της Premier League, ενώ το 2015-16 είχε μια άκρως εντυπωσιακή σεζόν με τη Μπαρτσελόνα όταν και πέτυχε 40 γκολ στην Ισπανία.

 Ο Λουίς Σουάρες υπήρξε ο μοναδικός που έσπασε το δίπολο Μέσι-Ρονάλντο στη μάχη για το "Χρυσό Παπούτσι" την εποχή της παντοδυναμίας τους

Τα τελευταία χρόνια βλέπουμε διαφορετικούς πρωταγωνιστές. Το 2018-19 το βραβείο πήγε στον Τσίρο Ιμόμπιλε της Λάτσιο με τα 36 γκολ στη Serie A, ενώ ο Ρόμπερτ Λεβαντόφσκι κυριάρχησε την επόμενη διετία, παίρνοντας δυο φορές το “Χρυσό Παπούτσι” αγωνιζόμενος στη Bundesliga με τη Μπάγερν. Τα 41 γκολ που πέτυχε μάλιστα το 2020-21 είναι τα περισσότερα που έχει σκοράρει παίκτης σε μία σεζόν στη Γερμανία, σπάζοντας το ρεκόρ του Γκερντ Μίλερ. Το 2022-23 ο Έρλινγκ Χάαλαντ έσπασε όλα τα κοντέρ στην πρώτη του χρονιά στη Μάντσεστερ Σίτι και με 36 γκολ στην Premier League έγινε ο παίκτης με τα περισσότερα γκολ σε μια σεζόν στο αγγλικό πρωτάθλημα, ενώ 36 γκολ σκόραρε πέρσι και ο Χάρι Κέιν στην πρώτη του χρονιά με τη Μπάγερν, επίδοση που επίσης του εξασφάλισε το “Χρυσό Παπούτσι” για πρώτη φορά. Μένει να δούμε λοιπόν φέτος αν ο Γκιόκερες πετύχει κάτι πολύ ξεχωριστό, ή αν ξανά ένας παίκτης από το Top-5 της Ευρώπης, πιθανότατα ο εξαιρετικός Μοχάμεντ Σαλάχ, κατακτήσει ξανά το σπουδαίο αυτό ατομικό βραβείο. 

 ΑΝΔΡΕΑΣ ΛΕΚΑΚΗΣ