Η Ιστορία των Παγκοσμίων Κυπέλλων, Μεξικό 1970: Το ποδόσφαιρο στη μεγαλύτερη στιγμή του

Του Ανδρέα Λεκάκη

Το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1970, που διοργανώθηκε στο Μεξικό το οποίο είχε φιλοξενήσει και τους Ολυμπιακούς Αγώνες το 1968, έχει μείνει στην ιστορία ως το κορυφαίο πιθανότατα στα χρονικά του θεσμού.  Προσέφερε στο φίλαθλο κοινό αξέχαστα παιχνίδια και μοναδικές στιγμές, παίχτηκε εξαιρετικό ποδόσφαιρο, σε πλήρη αντίθεση με το σκληρό παιχνίδι που κυριάρχησε την προηγούμενη δεκαετία, συμμετείχαν σε αυτό σπουδαίοι ποδοσφαιριστές, ενώ περιελάμβανε και την κατά γενική ομολογία καλύτερη ομάδα όλων των εποχών σε Μουντιάλ, την εθνική Βραζιλίας των Πελέ, Τοστάο, Ριβελίνο, Ζαϊρζίνιο, Ζέρσον και των υπολοίπων μεγάλων ποδοσφαιριστών που με τις εμφανίσεις τους στα μεξικανικά γήπεδα έμειναν για πάντα στην αιωνιότητα. Ήταν επίσης το πρώτο Παγκόσμιο Κύπελλο που μεταδόθηκε στο ευρύ κοινό με έγχρωμη εικόνα, ενώ σε αυτό έγινε για πρώτη φορά χρήση των κίτρινων και των κόκκινων καρτών.

Η προκριματική φάση επεφύλασσε εκπλήξεις, αφού ομάδες όπως η Αργεντινή, η Ισπανία, η Γαλλία, η Ουγγαρία και η τρίτη στο προηγούμενο Μουντιάλ Πορτογαλία δεν κατάφεραν να φτάσουν μέχρι τα τελικά. Λίγο έλειψε να καταγράψει την πρώτη της συμμετοχή η δική μας εθνική ομάδα, που διέθετε σπουδαίους παίκτες όπως ο Δομάζος, ο Σιδέρης και ο Παπαϊωάννου, αλλά έχασε την πρόκριση στις λεπτομέρειες και οι Έλληνες φίλαθλοι θα έπρεπε να περιμένουν 24 χρόνια για να δουν τη «γαλανόλευκη» σε ένα Μουντιάλ. Οι 16 ομάδες της τελικής φάσης, είχαν βέβαια να αντιμετωπίσουν αρκετές δυσκολίες, όπως το μεγάλο υψόμετρο και την αφόρητη ζέστη, αφού για τις ανάγκες των διεθνών τηλεοπτικών μεταδόσεων οι περισσότεροι αγώνες διεξάγονταν μεσημέρι. Το σύστημα διεξαγωγής παρέμενε αμετάβλητο, με τέσσερις ομίλους στην πρώτη φάση και τις δύο πρώτες ομάδες κάθε ομίλου να παίρνουν εισιτήριο για τα προημιτελικά.

Οι διοργανωτές βρίσκονταν στον πρώτο όμιλο και στην πρεμιέρα τους στο μεγαλοπρεπές «Αζτέκα», μπροστά σε 107.000 θεατές, υποχρέωσαν σε ισοπαλία με 0-0 την ισχυρή Σοβιετική Ένωση. Παρά το γεγονός πως δεν είχαν καταφέρει τίποτα σπουδαίο στις προηγούμενες συμμετοχές τους, με τη δύναμη που τους έδωσε και η έδρα κατάφεραν αυτή τη φορά να περάσουν στον επόμενο γύρο, νικώντας τόσο το αδύναμο και άπειρο Ελ Σαλβαδόρ (4-0), όσο και το Βέλγιο (1-0). Οι Σοβιετικοί, με τον Λεβ Γιασίν πλέον στα 40 του να συμμετέχει σε τέταρτο Μουντιάλ, πέρασαν κι αυτοί επίσης με δύο νίκες στη συνέχεια.

Μετά την τελευταία τους κατάκτηση του τροπαίου το 1938, οι Ιταλοί μετρούσαν πέντε συνεχόμενους αποκλεισμούς από τους ομίλους στα τουρνουά που ακολούθησαν, ένα άκρως αρνητικό σερί στο οποίο ήθελαν να βάλουν τέλος. Τώρα ήταν πρωταθλητές Ευρώπης, στο Ευρωπαϊκό που διοργάνωσαν οι ίδιοι το 1968, και σκόπευαν να πρωταγωνιστήσουν στο Μουντιάλ του Μεξικού, έχοντας ένα πολύ καλό υλικό. Κάθε άλλο παρά εντυπωσίασαν βέβαια στον δεύτερο όμιλο, αλλά με μια νίκη επί της Σουηδίας (1-0) και δύο «λευκές» ισοπαλίες με Ουρουγουάη και Ισραήλ, κατάφεραν αυτή τη φορά να περάσουν μαζί με τους Ουρουγουανούς.

Στο τρίτο γκρουπ όλοι περίμεναν να δουν την παγκόσμια πρωταθλήτρια Αγγλία και το μεγάλο φαβορί της διοργάνωσης, τη Βραζιλία. Οι Βρετανοί ξεκίνησαν με νίκη επί της Ρουμανίας με 1-0, όπως και η «σελεσάο», που παρότι βρέθηκε πίσω στο σκορ, επιβλήθηκε με 4-1 της Τσεχοσλοβακίας. Στη δεύτερη αγωνιστική όλα τα βλέμματα στράφηκαν στη Γουαδαλαχάρα, εκεί όπου οι δυο αυτές ομάδες θα αντιμετώπιζαν η μία την άλλη στο πολυαναμενόμενο παιχνίδι. Τελικά η Βραζιλία κέρδισε με 1-0 χάρη σε ένα τέρμα του Ζαϊρζίνιο, αφού πρώτα ο σπουδαίος γκολκίπερ των Άγγλων, Γκόρντον Μπανκς, είχε κάνει μία επέμβαση που έμεινε στην ιστορία. Οι «καριόκας» πέρασαν τελικά με τρεις νίκες και η Αγγλία τους ακολούθησε στα προημιτελικά.

Στον τέταρτο όμιλο η Δυτική Γερμανία ήταν το μεγάλο φαβορί, έχοντας πέσει μάλλον στα «μαλακά», μαζί με τη Βουλγαρία, το Περού και το Μαρόκο που πραγματοποίησε την πρώτη του συμμετοχή. Τρεις νίκες σε ισάριθμα ματς έκαναν τα «πάντσερ», με τον Γκερντ Μίλερ, έναν από τους μεγαλύτερους επιθετικούς στην ιστορία του αθλήματος, να είναι ο μεγάλος πρωταγωνιστής, πετυχαίνοντας ένα γκολ με το Μαρόκο και δύο χατ τρικ με Βουλγαρία και Περού. Ήταν ο άνθρωπος με την απίστευτη εκτελεστική δεινότητα, ο φορ που ήξερε καλύτερα από κάθε άλλον να κάνει γκολ τη «μισή» ευκαιρία μέσα στην περιοχή και οι Γερμανοί στήριζαν πάνω του πολλές από τις ελπίδες τους για διάκριση. Πολλές ελπίδες αντίστοιχα στήριζαν και οι Περουβιανοί πάνω στον τότε μόλις 21 ετών Τεόφιλο Κουμπίγιας, στον παίκτη που εξελίχθηκε αργότερα στον κορυφαίο της ιστορίας τους και σε αυτόν που χαρακτηρίστηκε ως «Πελέ του Περού». Ο Κουμπίγιας σκόραρε σε όλα τα ματς του ομίλου (4 γκολ σε 3 παιχνίδια) και οδήγησε τη χώρα του στην πρόκριση στα προημιτελικά.

    Η σπουδαία Βραζιλία του 1970

Εκεί διεξήχθησαν τέσσερα εκπληκτικά παιχνίδια. Η Βραζιλία ήταν ασφαλώς το φαβορί κόντρα στο Περού αλλά η νίκη δεν ήρθε τόσο εύκολα. Στα δύο γρήγορα γκολ των Ριβελίνο και Τοστάο οι Περουβιανοί αντέδρασαν με το τέρμα του Γκαγιάρδο, ενώ όταν στο έβδομο λεπτό του δευτέρου ημιχρόνου ο Τοστάο σκόραρε ξανά για το 3-1, ο Κουμπίγιας προκάλεσε νέα πίεση στους Βραζιλιάνους με το πέμπτο του τέρμα στη διοργάνωση, στο 70ό λεπτό. Πέντε λεπτά αργότερα όμως ο Ζαϊρζίνιο «έγραψε» το τελικό 4-2 και η «σελεσάο» ήταν στα ημιτελικά. Η Ιταλία δυσκολεύτηκε επίσης, τουλάχιστον στο πρώτο ημίχρονο, με το Μεξικό, το οποίο προηγήθηκε στο 13’ με τον Γκονζάλες αλλά ένα αυτογκόλ του Πένια στο 25’ έφερε το ματς στα ίσια. Στο δεύτερο μέρος οι «ατζούρι» μπήκαν αποφασισμένοι και έφτασαν τελικά σε επικράτηση με 4-1, με δύο γκολ του Τζίτζι Ρίβα (πρωταθλητή Ιταλίας με την… Κάλιαρι) και άλλο ένα του Τζιάνι Ριβέρα, νικητή της «Χρυσής Μπάλας» το 1969. Στο ματς Ουρουγουάης-Σοβιετικής Ένωσης, η «σελέστε» χρειάστηκε την παράταση και μια κεφαλιά του Εσπάραγκο στο 116’ για να περάσει στα ημιτελικά.

Το ωραιότερο ματς των προημιτελικών έγινε στη Λεόν, μεταξύ Δυτικής Γερμανίας και Αγγλίας, σε μια επανάληψη του προ τετραετίας τελικού. Στο σημαντικότερο παιχνίδι τους στη διοργάνωση, οι Άγγλοι είχαν την ατυχία να μη μπορούν να στηριχτούν στον Μπανκς, που υπέφερε από στομαχικές διαταραχές, με τη θέση του κάτω από τα δοκάρια να παίρνει ο σαφώς πιο άπειρος Πίτερ Μπονέτι. Οι πρωταθλητές κόσμου πάντως άνοιξαν το σκορ στο 31’ με τον Μάλερι, πήγαν στα αποδυτήρια προηγούμενοι στο σκορ και διπλασίασαν τα τέρματά τους στο τέταρτο λεπτό του δευτέρου μέρους με τον Πίτερς. Όλα έδειχναν πως θα κατάφερναν ένα ακόμη πλήγμα στους Γερμανούς, όμως άπαντες κατάλαβαν για μια ακόμη φορά πως δεν πρέπει κανείς να τους θεωρεί τελειωμένους. Ένα εξαιρετικό σουτ του Μπεκενμπάουερ στο 68’ θα αιφνιδιάσει τον Μπονέτι και θα καταλήξει στα δίχτυα, ενώ μόλις οκτώ λεπτά αργότερα ο αρχηγός Ούβε Ζέελερ θα ισοφαρίσει με κεφαλιά, με τον γκολκίπερ της Τσέλσι να μένει θεατής της φάσης. Όπως και ο τελικός του 1966, έτσι και αυτό το παιχνίδι πήγε στην παράταση, όμως αυτή τη φορά νικήτρια θα έφευγε η «νασιονάλμανσαφτ». Στο 108^ο λεπτό και κάτω από τον καυτό μεξικανικό ήλιο, ο Λερ πήρε μια κεφαλιά από σέντρα του Γκραμπόφσκι, η μπάλα έφτασε στον Μίλερ και αυτός έκανε αυτό που ήξερε καλύτερα, σκόραρε για το 3-2 και τη μεγάλη ανατροπή των «πάντσερ». Με αυτόν τον τρόπο, η Δυτική Γερμανία πήρε μια άτυπη ρεβάνς για τα όσα έγιναν στον τελικό του «Γουέμπλεϊ», πετώντας εκτός τουρνουά την παγκόσμια πρωταθλήτρια.

Ο ημιτελικός μεταξύ Βραζιλίας και Ουρουγουάης ξυπνούσε εφιαλτικές μνήμες για τους Βραζιλιάνους, εξαιτίας αυτού που είχε συμβεί στο «Μαρακανά» είκοσι χρόνια πριν, όμως αυτή τη φορά η «σελεσάο» είχε τόσο εντυπωσιακή ομάδα που δεν άφησε περιθώρια στους αντιπάλους της. Η Ουρουγουάη μπορεί να προηγήθηκε στο 19’ με τον Κουμπίγια αλλά λίγο πριν οι ομάδες πάνε στα αποδυτήρια, ο Κλοντοάλντο ισοφάρισε. Το εκπληκτικό ποδόσφαιρο που έπαιζε η Βραζιλία και οι εξαιρετικοί συνδυασμοί των παικτών της έδειχναν πως ήταν θέμα χρόνο να γυρίσει το ματς και στο τελευταίο τέταρτο του αγώνα, Ζαϊρζίνιο και Ριβελίνο βρήκαν τον δρόμο για τα δίχτυα κάνοντας το 3-1 και δίνοντας στους «καριόκας» το εισιτήριο για τον τελικό, τον τρίτο στις τέσσερις τελευταίες διοργανώσεις. Αξίζει να σημειωθεί πως στο παιχνίδι εκείνο και ενώ το σκορ ήταν ακόμη στο 1-1, μία μαγική προσπάθεια του Πελέ, από τις πολλές του τεράστιου αυτού ποδοσφαιριστή, έμελλε να μείνει για πάντα χαραγμένη στις μνήμες των φιλάθλων, κι ας μην κατέληξε σε γκολ. Με τη μπάλα να του έρχεται από αριστερά, βρέθηκε απέναντι στον γκολκίπερ των Ουρουγουανών που έβγαινε από την περιοχή, τον εξαιρετικό Μαζούρκεβιτς που ανακηρύχθηκε και κορυφαίος τερματοφύλακας του τουρνουά, και προσποιούμενος πως θα τελειώσει τη φάση άφησε τη μπάλα να περάσει φεύγοντας ο ίδιος στα αριστερά του τερματοφύλακα. Έχοντας εξουδετερώσει με αυτόν τον τρόπο τον Μαζούρκεβιτς, πλάσαρε στη συνέχεια προς την εστία αλλά η μπάλα έφυγε άουτ. Αν ο Πελέ είχε βρει στόχο θα μιλούσαμε για ένα μυθικό γκολ, όμως ακόμη κι έτσι η προσπάθειά του αυτή έμεινε στην ιστορία ως η «προσποίηση του αιώνα».

Πέρα βέβαια από την «προσποίηση του αιώνα», στον άλλον ημιτελικό είχαμε το «παιχνίδι του αιώνα», τον σπουδαιότερο αγώνα στα χρονικά των Παγκοσμίων Κυπέλλων και έναν από τους συγκλονιστικότερους στην ιστορία του ποδοσφαίρου. Άλλωστε, όπως αναφέραμε και παραπάνω, το Μουντιάλ του 1970 ήταν γεμάτο μεγάλες συγκινήσεις και αξέχαστες στιγμές. Ιταλία και Δυτική Γερμανία έριζαν για μία θέση στον τελικό, με τους Γερμανούς να κουβαλάνε και επιπλέον κούραση από το ματς με την Αγγλία που πήγε στην παράταση. Ένας από τους μεγάλους σταρ εκείνης της Ιταλίας, ο Ρομπέρτο Μπονισένια, άνοιξε το σκορ στο 8^ο μόλις λεπτό και στη συνέχεια του αγώνα, πολύ περισσότερο στο δεύτερο ημίχρονο, τα «πάντσερ» προσπαθούσαν να βρουν τρόπους να διαπεράσουν την εξαιρετική ιταλική άμυνα, που είχε δεχθεί μόλις ένα γκολ σε τέσσερα παιχνίδια. Τελικά τα κατάφεραν στο τελευταίο λεπτό, όταν ο Σνέλιγκερ σκόραρε μετά από σέντρα του Γκραμπόφσκι και έστειλε το ματς στην παράταση. Η ζέστη και το ξηρό κλίμα στην Πόλη του Μεξικού δυσκόλευε τις προσπάθειες των παικτών, αυτό όμως σε τίποτα δεν τους εμπόδισε από το να μας παρουσιάσουν την κορυφαία ποδοσφαιρική παράσταση σε Μουντιάλ.

Οι Γερμανοί είχαν την ατυχία να δουν έναν από τους σημαντικότερους παίκτες τους, τον Φραντς Μπεκενμπάουερ, να βγάζει τον ώμο του στη διάρκεια του παιχνιδιού. Ο μετέπειτα μεγάλος αρχηγός της ομάδας όμως δεν υπήρχε περίπτωση να βγει από το παιχνίδι και έτσι έβγαλε όλη την παράταση με δεμένο χέρι, σε μια από τις συγκλονιστικότερες εικόνες στην ιστορία του θεσμού! Ο Μίλερ «χτύπησε» στο 94’ για το 2-1 αλλά μόλις τέσσερα λεπτά αργότερα η Ιταλία απάντησε με τον Μπούρνιτς. Οι «ατζούρι» πραγματοποίησαν ανατροπή στην ανατροπή, όταν ο Ρίβα διαμόρφωσε το 3-2 με ωραία κίνηση πριν ολοκληρωθεί το πρώτο ημίχρονο της παράτασης. Οι Δυτικογερμανοί αποδείχθηκαν για άλλη μια φορά «επτάψυχοι», όταν στο 110’ ο Μίλερ έκανε με κοντινή κεφαλιά το 3-3, σκοράροντας το δέκατο γκολ του στη διοργάνωση. Ενόσω όμως στους τηλεοπτικούς δέκτες προβαλλόταν ακόμη το ριπλέι από το γκολ του επιθετικού της Μπάγερν, οι Ιταλοί έβγαιναν στην επίθεση και ο Τζιάνι Ριβέρα, που είχε μπει ξανά ως αλλαγή στη θέση του μεγάλου Σάντρο Ματσόλα αφού σύμφωνα με τον προπονητή τους δε χωρούσαν στην ίδια ενδεκάδα, πλάσαρε σωστά για το 4-3! Μετά το τέταρτο γκολ της Ιταλίας, οι παίκτες της Δυτικής Γερμανίας «άδειασαν» τόσο ψυχολογικά όσο και σωματικά, μη μπορώντας να βρουν άλλη απάντηση. Αυτοί που πανηγύρισαν την πρόκριση στον τελικό, για πρώτη φορά μετά το 1938, ήταν οι Ιταλοί, όμως όλοι οι παίκτες εκείνου του αγώνα πέρασαν για πάντα στην αιωνιότητα καθώς πρόσφεραν στο ποδοσφαιρικό κοινό ένα αλησμόνητο και θρυλικό παιχνίδι. Μετά τον περιπετειώδη αυτόν αγώνα πάντως, τα «πάντσερ» βρήκαν τη δύναμη να νικήσουν την Ουρουγουάη στον μικρό τελικό με γκολ του Όφερατ και να ανέβουν στο τρίτο σκαλί του βάθρου.

    Παρότι έβγαλε τον ώμο του, ο Φραντς Μπεκενμπάουερ έπαιξε με δεμένο χέρι στην παράταση του ημιτελικού

Βραζιλία και Ιταλία είχαν δώσει το μεγάλο ραντεβού στο «Αζτέκα» της Πόλης του Μεξικού για τον μεγάλο τελικό. Οι δύο ομάδες είχαν κατακτήσει από δύο φορές το κύπελλο «Ζιλ Ριμέ» και όποια κατάφερνε να το κάνει δικό της για τρίτη φορά θα το έβαζε για πάντα στην τροπαιοθήκη της. Η «σελεσάο», βρίσκοντας απέναντί της μια Ιταλία εξουθενωμένη από τον εξαντλητικό ημιτελικό με τη Δυτική Γερμανία, απέκτησε από νωρίς την κυριαρχία του αγώνα και στο 18’ ο Πελέ σκόραρε με μια δύσκολη κεφαλιά μετά από σέντρα του Ριβελίνο και έγινε ο δεύτερος παίκτης μετά τον Βαβά που πετυχαίνει γκολ σε δύο διαφορετικούς τελικούς. Οι Ιταλοί βρήκαν τον τρόπο να ισοφαρίσουν παρ’ όλα αυτά με τον Μπονισένια οκτώ λεπτά πριν το ημίχρονο. Εκείνη η Βραζιλία όμως πραγματικά δεν παιζόταν. Στο 66^ο λεπτό ο Ζέρσον θα πιάσει ένα φοβερό αριστερό σουτ και θα βάλει την ομάδα του ξανά μπροστά στο σκορ, ενώ πέντε λεπτά μετά ο Πελέ θα κάνει ασίστ με το κεφάλι στον επερχόμενο Ζαϊρζίνιο, ο οποίος θα σημειώσει το 3-1. Τέσσερα λεπτά πριν τη λήξη, ο Πελέ μοίρασε και δεύτερη ασίστ, βρίσκοντας με μια εξαιρετική πάσα τον Κάρλος Αλμπέρτο στα δεξιά, ο οποίος με διαγώνιο σουτ «έγραψε» το τελικό 4-1.

Η Βραζιλία έπαιξε εξαιρετικό ποδόσφαιρο σε εκείνη τη διοργάνωση, διέθετε μια καταπληκτική ομάδα που μπορούσε να διαλύσει κάθε αντίπαλο και όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, θεωρείται η σπουδαιότερη ομάδα που πήρε ποτέ μέρος σε Παγκόσμιο Κύπελλο. Καθοδηγήθηκε από τον Μάριο Ζαγκάλο, παίκτη της στα νικηφόρα Μουντιάλ του 1958 και του 1962, ο οποίος έγινε ο πρώτος που κατακτά το τρόπαιο τόσο ως ποδοσφαιριστής όσο και ως προπονητής. Στις 21 Ιουνίου 1970, η «σελεσάο» έγινε η ομάδα με τα περισσότερα Μουντιάλ από κάθε άλλη και η επιτυχία εκείνη αποτέλεσε ουσιαστικά το «κύκνειο άσμα» μιας σπουδαίας φουρνιάς αλλά και την τελευταία παράσταση του σπουδαίου Πελέ σε διεθνές επίπεδο.

    Ο Πελέ έφτασε με τη Βραζιλία στην κατάκτηση του τρίτου του Παγκοσμίου Κυπέλλου

Οι συνθέσεις του τελικού

Βραζιλία: Φέλιξ, Κάρλος Αλμπέρτο (α), Εβεράλντο, Κλοντοάλντο, Μπρίτο, Πιάτσα, Ζέρσον, Πελέ, Ζαϊρζίνιο, Τοστάο, Ριβελίνο Προπονητής: Μάριο Ζαγκάλο

Ιταλία: Αλμπερτόζι, Ροζάτο, Μπούρνιτς, Φακέτι (α), Τσέρα, Μπερτίνι (74’ Τζουνιάνο), Ντε Σίστι, Ρίβα, Ντομενγκίνι, Ματσόλα, Μπονισένια (84’ Ριβέρα) Προπονητής: Φερούτσιο Βαλκαρέτζι

Διαιτητής: Ρούντι Γκλέγκνερ (Ανατολική Γερμανία)

Ημερομηνία: 21 Ιουνίου 1970

Γήπεδο: «Αζτέκα», Πόλη του Μεξικού

Το πρόσωπο: Γκερντ Μίλερ

Εκτός από τον Πελέ και την παρέα του, που «θάμπωσαν» με τη μπάλα που έπαιξαν στα γήπεδα του Μεξικού, μεγάλος πρωταγωνιστής του τουρνουά ήταν επίσης ο Γκερντ Μίλερ. Με επτά γκολ στους ομίλους και άλλα τρία στα νοκ άουτ παιχνίδια, δύο από αυτά στην παράταση του «παιχνιδιού του αιώνα» με την Ιταλία, επέδειξε το μοναδικό του ταλέντο στο σκοράρισμα και αναδείχθηκε πρώτος σκόρερ της διοργάνωσης. Οι εξαιρετικές εμφανίσεις του στο Μουντιάλ, μάλιστα, του έδωσαν και τη «Χρυσή Μπάλα» εκείνη τη χρονιά. Ο «Bomber», όπως ήταν το παρατσούκλι του, μπορεί να μην κατάφερε να οδηγήσει με τα γκολ του τη Δυτική Γερμανία στην κορυφή του κόσμου, η μεγάλη του στιγμή όμως θα ερχόταν τέσσερα χρόνια μετά, στο Παγκόσμιο Κύπελλο που διοργάνωσε η χώρα του.

Η στιγμή

Αναφερθήκαμε στην «προσποίηση του αιώνα», στο «παιχνίδι του αιώνα», δε θα μπορούσαμε φυσικά να μην αναφερθούμε και στην «απόκρουση του αιώνα. Το παιχνίδι μεταξύ Βραζιλίας και Αγγλίας στον τρίτο όμιλο είναι στο 0-0, όταν ο Ζαϊρζίνιο κάνει μια σέντρα από τα δεξιά. Ο Πελέ πιάνει μια καρφωτή κεφαλιά με κατεύθυνση προς τη δεξιά γωνία του Μπανκς και άπαντες είναι έτοιμοι να πανηγυρίσουν το γκολ για τη «σελεσάο». Ο έξι φορές βραβευμένος από τη FIFA ως κορυφαίος στον κόσμο τερματοφύλακας των Άγγλων, όμως, πραγματοποιεί μια εντυπωσιακή εκτίναξη και με το δεξί χέρι αποσοβεί ένα σχεδόν βέβαιο γκολ για τους Βραζιλιάνους. Όσοι βρέθηκαν εκείνο το μεσημέρι στο «Estadio Jalisco» της Γουαδαλαχάρα, αλλά και όσοι παρακολουθούσαν τον αγώνα από την τηλεόραση, έγιναν μάρτυρες της σπουδαιότερης επέμβασης στην ιστορία των Μουντιάλ και ενός εκ των πιο συγκλονιστικών στην ιστορία του ποδοσφαίρου.

Πηγές: "Η Ιστορία του Παγκοσμίου Κυπέλλου", εκδ. "Σύγχρονοι Ορίζοντες", 2010

             "Ειδική έκδοση του Goal News για το Μουντιάλ", 2014

             "Στιγμές Μουντιάλ", Χρήστος Σωτηρακόπουλος, εκδ. "Τόπος", 2014