Μπόκα-Ρίβερ: Το τανγκό του μίσους

Του Ανδρέα Λεκάκη

Δεν υπάρχει ίσως μεγαλύτερο ντέρμπι μίσους σε ολόκληρο τον πλανήτη από αυτό. Στην ποδοσφαιρική διάλεκτο, Μπόκα εναντίον Ρίβερ σημαίνει πόλεμος με όλη τη σημασία της λέξης. Απόψε το βράδυ (22:00 ώρα Ελλάδος), οι δύο μεγάλοι αντίπαλοι θα διασταυρώσουν και πάλι τα ξίφη τους, αυτή τη φορά όμως όχι για να λύσουν τις εντός συνόρων διαφορές τους. Για πρώτη φορά στην ιστορία, οι δυο ομάδες τίθενται αντιμέτωπες στους τελικούς του Κόπα Λιμπερταδόρες (24/11 ο επαναληπτικός) και οι φίλοι του ποδοσφαίρου απανταχού αναμένουν με κομμένη την ανάσα τη μεταξύ τους μάχη.

Ίσως είναι δύσκολο για όσους δεν το έχουν ζήσει από κοντά να καταλάβουν τη σημασία ενός τέτοιου ντέρμπι. Η μεγάλη κόντρα, σε συνδυασμό με την εκπληκτική ατμόσφαιρα που φτιάχνουν πάντα στα γήπεδά τους οι Αργεντίνοι, συνθέτουν μία μοναδική εμπειρία. Χαρακτηριστικό είναι πως η βρετανική εφημερίδα “Observer” έχει συμπεριλάβει την παρακολούθηση του παιχνιδιού αυτού μέσα στα 50 πράγματα που οφείλει οπωσδήποτε να κάνει ένας φίλαθλος στη ζωή του. Στα Μπόκα-Ρίβερ κυριαρχεί ο φανατισμός και η τεράστια έχθρα μεταξύ των δύο ομάδων, στοιχεία που δεν τα συναντάμε μόνο στους οπαδούς τους αλλά πολλές φορές και στους ίδιους τους ποδοσφαιριστές, αφού στη μεγάλη ιστορία των “superclasico”, όπως ονομάζεται η μεταξύ τους αναμέτρηση, ο αγωνιστικός χώρος μετατρέπεται συχνά σε πεδίο μάχης. Από τη μία μεριά η Μπόκα Τζούνιορς, η λατινοαμερικάνικη ομάδα με τους περισσότερους διεθνείς τίτλους (18 τον αριθμό) και από την άλλη μεριά η Ρίβερ Πλέιτ, η πιο επιτυχημένη ομάδα στην Αργεντινή με 36 πρωταθλήματα στην κατοχή της. Δύο σύλλογοι με μεγάλη ιστορία, που μας έχουν χαρίσει πολλά σπουδαία ματς, έχουν αναδείξει τεράστιους ποδοσφαιριστές και έχουν ένα κοινό. Το άσβεστο μίσος ο ένας για τον άλλο.

Και οι δύο ομάδες ιδρύθηκαν στις αρχές του προηγούμενου αιώνα. Η Ρίβερ Πλέιτ ιδρύθηκε πρώτη, το 1901, ενώ τέσσερα χρόνια αργότερα «γεννήθηκε» και η Μπόκα. Η εμφάνιση της Ρίβερ αρχικά ήταν ολόλευκη, μέχρι που το 1920 οι οπαδοί της πήραν μια κόκκινη κορδέλα από ένα άρμα στη διάρκεια του καρναβαλιού και τότε γεννήθηκε η ιδέα να προστεθεί και μια κόκκινη διαγώνια ρίγα στη φανέλα της ομάδας. Τα χρώματα της Μπόκα, απ’ την άλλη, προέρχονται απ’ τη σημαία της Σουηδίας, αφού οι ιδρυτές της είχαν αποφασίσει να δώσουν στη φανέλα της τα χρώματα της σημαίας του πρώτου πλοίου που θα έμπαινε στο λιμάνι τη μέρα της ίδρυσής της, με το πλοίο αυτό να είναι σουηδικό.

Τόσο στην έδρα της Ρίβερ, το "Μονουμεντάλ", όσο και σε αυτή της Μπόκα, το "Λα Μπομπονέρα", η ατμόσφαιρα στα "superclasico" είναι εντυπωσιακή

Στην αρχή και οι δυο ομάδες είχαν ως έδρα το λιμάνι του Μπουένος Άιρες, όμως το 1925 η Ρίβερ μετακινήθηκε στην αριστοκρατική συνοικία Νούνιες στο κέντρο της αργεντίνικης πρωτεύουσας, αποκτώντας έτσι το παρατσούκλι «μιγιονάριος», που σημαίνει «εκατομμυριούχοι». Το αντίστοιχο παρατσούκλι της Μπόκα είναι «Χενέισες», που σημαίνει «Γενοβέζοι», εξαιτίας της υποστήριξης που είχε η ομάδα στα πρώτα χρόνια από την κοινότητα των Ιταλών μεταναστών. Κοροϊδευτικά βέβαια, οι οπαδοί της Ρίβερ αποκαλούν τους αντίστοιχους της Μπόκα «μποστέρος», δηλαδή «σκουπιδιάρηδες», λόγω της δυσάρεστης οσμής που κυριαρχεί στο λιμάνι, ενώ οι φίλοι της Μπόκα απαντούν με το «γκαλίνας» που σημαίνει «κότες», λόγω του ότι η Ρίβερ προέρχεται από τα υψηλά στρώματα της κοινωνίας.

Με την πάροδο των χρόνων η μεταξύ τους κόντρα ολοένα και φούντωνε, ενόσω οι δυο αυτές ομάδες κυριαρχούσαν στο ποδόσφαιρο της Αργεντινής και γίνονταν οι μεγαλύτερες της χώρας και δύο από τις πιο σπουδαίες της Λατινικής Αμερικής αλλά και όλου του κόσμου. Η Μπόκα Τζούνιορς έχει στην κατοχή της 33 πρωταθλήματα αλλά και 18 διεθνείς τίτλους, όντας πίσω στη σχετική λίστα μόνο από τη Ρεάλ Μαδρίτης και την Αλ-Αχλί. Έχει κατακτήσει 6 φορές το Κόπα Λιμπερταδόρες και 3 φορές το Διηπειρωτικό Κύπελλο. Τη φανέλα της έχουν φορέσει πολλοί σπουδαίοι παίκτες, όπως ο Μαραντόνα, ο Κανίγια, ο Μπατιστούτα, ο Ρικέλμε, ο Παλέρμο (πρώτος σκόρερ στην ιστορία της) ή ο Τέβες. Η Ρίβερ Πλέιτ έχει όπως αναφέραμε 36 πρωταθλήματα στην τροπαιοθήκη της, 3 Κόπα Λιμπερταδόρες με τελευταία της επιτυχία το 2015, καθώς και ένα Διηπειρωτικό Κύπελλο. Τα δικά της χρώματα έχουν φορέσει μεγάλα αστέρια όπως ο Ντι Στέφανο, ο Πασαρέλα, ο Φραντσεσκόλι, ο Κρέσπο, ο Σαβιόλα ή ο Αϊμάρ.

Ο μεγάλος Ντιέγκο Μαραντόνα έπαιξε στη Μπόκα τόσο στην αρχή, όσο και στη δύση της καριέρας του

Πρόκειται για ένα ντέρμπι στο οποίο η ήττα δεν υπάρχει στο λεξιλόγιο καμίας εκ των δύο πλευρών και όταν αυτή έρχεται, γίνεται αφορμή για μεγάλο πείραγμα από τους οπαδούς των αντιπάλων. Αξίζει να σημειωθεί πως όταν το 1996 η Ρίβερ έπαιζε στο Διηπειρωτικό με τη Γιουβέντους, οι οπαδοί της Μπόκα εξάντλησαν όλες τις φανέλες της «Γηραιάς Κυρίας» στο Μπουένος Άιρες για να δείξουν την υποστήριξή τους στους «μπιανκονέρι», ενώ ακριβώς το ίδιο έκαναν οι της Ρίβερ όταν η Μπόκα έπαιζε με τη Ρεάλ για την ίδια διοργάνωση τέσσερα χρόνια αργότερα. Κατά την παράδοση, οι φίλοι της νικήτριας ομάδας τυπώνουν αφίσες στις οποίες κοροϊδεύουν τους ηττημένους και γεμίζουν με αυτές τους δρόμους της πόλης (η περίφημη “καργάδα”). Όταν στα μέσα της δεκαετίας του ’90 ο μέσος των «Χενέισες», Ντιέγο Λατέρο, παρομοίασε την ομάδα του με καμπαρέ, λέγοντας πως «όλοι θέλουν να βρίσκονται στο επίκεντρο της δημοσιότητας», οι φίλοι της Ρίβερ γέμισαν το Μπουένος Άιρες με αφίσες της ομώνυμης ταινίας που έδειχναν τη Λάιζα Μινέλι να φορά τη φανέλα της Μπόκα! Αρκετά ευφάνταστη έχει βέβαια αποδειχθεί και η άλλη πλευρά, αφού όταν το 2000 η Μπόκα κέρδισε τα πάντα, οι οπαδοί της έφτιαξαν μια γιγαντοαφίσα που έδειχνε ένα κοτόπουλο στο ντιβάνι του ψυχαναλυτή (κατά το “γκαλίνας”) για να πικάρουν τους «μιγιονάριος».

Δυστυχώς, η τεράστια έχθρα μεταξύ των δύο ομάδων έχει οδηγήσει πολλές φορές τα πράγματα στα άκρα. Στις 23 Ιουνίου 1968 στο «Μονουμεντάλ» (το γήπεδο της Ρίβερ), έχασαν τη ζωή τους 71 άτομα και άλλα 150 τραυματίστηκαν λόγω εγκλωβισμού στη θύρα 12 και ακόμη και σήμερα κανείς δε μπορεί να πει με σιγουριά το τι ακριβώς έγινε εκείνη την ημέρα. Το μόνο βέβαιο είναι πως όλο αυτό το κακό προκλήθηκε από τη βία και τα επεισόδια που δημιουργούνται από τους οπαδούς των δύο συλλόγων. Οι οργανωμένοι οπαδοί ουκ ολίγες φορές έχουν αναμετρηθεί χρησιμοποιώντας πιστόλια, μαχαίρια και άλλα όπλα, με τους Αργεντίνους να θρηνούν συχνά θύματα. Το 1977 μάλιστα, μετά από ένα ματς στο οποίο είχε κερδίσει η Ρίβερ με 2-0, δύο φίλοι των «εκατομμυριούχων» έχασαν τη ζωή τους στις συμπλοκές που ακολούθησαν. Την επόμενη μέρα, κάποιοι οπαδοί της Μπόκα κόλλησαν σε όλη την πόλη αφίσες που έγραφαν «Μπόκα-Ρίβερ 2-2»…

Ο σπουδαίος Έντσο Φραντσεσκόλι πανηγυρίζει με τη φανέλα της Ρίβερ

Οι «Γενοβέζοι» έχουν πανηγυρίσει πολλές μεγάλες νίκες κόντρα στην αιώνια αντίπαλό τους, όπως το 6-0 του 1928, το 5-1 του 1959 και του 1982, το 5-2 του 2000, το 3-0 στον προημιτελικό του Κόπα Λιμπερταδόρες της ίδιας χρονιάς αλλά και το 5-0 τον Γενάρη του 2015. Το ίδιο βέβαια ισχύει και για τη Ρίβερ, που έχει να θυμάται το 5-1 του 1941, το 4-0 του 1942 αλλά και ένα 3-0 το 2002, νίκη με την οποία κατέκτησε το πρωτάθλημα Κλαουσούρα. Φυσικά τα συναρπαστικά μεταξύ τους παιχνίδια είναι επίσης αρκετά, όπως εκείνο το 5-4 της Ρίβερ το 1972 και ενώ ήταν πίσω στο σκορ με 4-2, ή το 3-3 του 1997 με τη Μπόκα να έχει προηγηθεί 3-0. Συνολικά, οι δυο ομάδες έχουν αναμετρηθεί 246 φορές σε όλες τις διοργανώσεις, με τη Μπόκα να έχει 88 νίκες, τη Ρίβερ 81 και 77 ματς να έχουν λήξει ισόπαλα.

Σε επίπεδο Κόπα Λιμπερταδόρες, οι δύο ορκισμένοι εχθροί έχουν συναντηθεί 24 φορές, ποτέ όμως σε έναν τελικό, όπως αναφέραμε παραπάνω. Απόψε το βράδυ θα παιχτεί η πρώτη πράξη, με το “superclasico” να κρίνει αυτή τη φορά το σημαντικότερο τρόπαιο της Λατινικής Αμερικής, σε μια μάχη που δε θέλει να χάσει κανείς. Θα χαμογελάσει η Μπόκα του Τέβες ή η Ρίβερ του Σκόκο; Ένα είναι το σίγουρο. Οι μονομαχίες αυτές θα μπουν στο πάνθεον της ιστορίας του μεγάλου αυτού ντέρμπι, ο νικητής θα κερδίσει το δικαίωμα να πικάρει αιωνίως τον αντίπαλό του και ο χαμένος θα κάνει χρόνια να επουλώσει τις πληγές του.

Πηγές: "Football, the history of the beautiful game", Keir Radnedge, εκδ. igloo, 2008

            "Ιερός Πόλεμος", Θεολόγος Αλεξανδράτος, εκδ. Introbooks, 2010