Ο Γκαίτε περιγράφει τον πρόγονο του τένις στη Βερόνα του 18ου αιώνα

Οι περισσότεροι γνωρίζουμε φυσικά τον Γιόχαν Βόλφγκανγκ Γκαίτε, τον πασίγνωστο Γερμανό ποιητή, μυθιστοριογράφο και δραματουργό μεταξύ άλλων, ο οποίος έζησε τον 18^ο και 19^ο αιώνα (1749-1832) και άφησε πίσω του μια τεράστια κληρονομιά, αποτελούμενη από δεκάδες ποιήματα, μυθιστορήματα και θεατρικά έργα. Αυτό που ελάχιστοι γνωρίζουν είναι πως ο Γκαίτε είχε γράψει ένα άγνωστο βιβλίο με τίτλο: «Ταξίδι στην Ιταλία», το οποίο χρονολογείται περί το 1776 και μεταφράστηκε μόλις πριν από λίγο καιρό*. Στο βιβλίο του αυτό λοιπόν, υπάρχει ένα απόσπασμα στο οποίο ο Γερμανός συγγραφέας περπατά στους δρόμους της Βερόνα καταγράφοντας τις δραστηριότητες των Βερονέζων και τα όσα συμβαίνουν σε αυτούς, ώσπου... πέφτει επάνω σε μία ομάδα ανθρώπων οι οποίοι φαίνεται πως παίζουν ένα άθλημα... πασίγνωστο στις μέρες μας. Ιδού το απόσπασμα:

«Καθώς έφευγα σήμερα πάλι από την Αρένα, περίπου χίλια βήματα πιο πέρα έπεσα πάνω σε ένα σύγχρονο δημόσιο θέαμα. Τέσσερις ευγενείς Βερονέζοι έπαιζαν μπάλα με τέσσερις άλλους από τη Βιτσέντσα. Αυτό το κάνουν συνήθως οι Βερονέζοι μεταξύ τους, όλο το χρόνο δύο ώρες πριν νυχτώσει. Τούτη τη φορά όμως, λόγω των ξένων αντιπάλων, η κοσμοσυρροή ήταν απίστευτη. Πρέπει να ήταν τουλάχιστον τέσσερις με πέντε χιλιάδες θεατές. Γυναίκες δεν είδα από καμία τάξη.

Προηγουμένως, όταν μιλούσα για ανάγκη του πλήθους σε μια τέτοια περίπτωση, ήδη περιέγραψα το περιστασιακό φυσικό αμφιθέατρο, όπως το είδα εδώ να δημιουργείται από το πλήθος. Ζωηρό χειροκρότημα, που ακουγόταν ήδη από μακριά, συνόδευε κάθε σημαντικό χτύπημα της μπάλας. Το παιχνίδι είχε ως εξής: Σε κατάλληλη απόσταση μεταξύ τους είναι στημένα δύο σανιδένια χωρίσματα. Αυτός που χτυπάει τη μπάλα στέκεται στο απώτερο άκρο του χωρίσματός του, με το δεξί χέρι οπλισμένο με ένα πλατύ ξύλινο στεφάνι με ακτίνες. Όταν ένας άλλος από την ομάδα του ρίξει τη μπάλα, τρέχει αυτός προς το μέρος της και προσπαθεί να τη χτυπήσει, αυξάνοντας έτσι την ορμή της. Οι αντίπαλοι προσπαθούν να την αποκρούσουν και έτσι πηγαίνει και έρχεται ώσπου να πέσει στο έδαφος. Βλέπεις έτσι τις ωραιότερες στάσεις, που αξίζουν να τις αναπαραστήσεις σε μάρμαρο. Καθώς είναι όλοι καλοφτιαγμένοι, εύρωστοι νέοι, με κοντές εφαρμοστές λευκές φορεσιές, οι ομάδες διακρίνονται μόνο από ένα χρωματιστό γνώρισμα. Ιδιαίτερα ωραία είναι η στάση που παίρνει ο παίκτης καθώς τρέχει δίπλα στο χώρισμά του και παίρνει φόρα για να χτυπήσει τη μπάλα: θυμίζει εκείνη του μονομάχου της Βίλας Μποργκέζε".

Όπως καταλάβατε, το άθλημα με το οποίο καταπιάνονταν οι νέοι που περιγράφει ο Γκαίτε είναι ο πρόγονος της σημερινής αντισφαίρισης, το γνωστό σε όλους τένις! Μέσα από την περιγραφή είναι εύκολο να φανταστούμε πως τα σανιδένια χωρίσματα παραπέμπουν στο σημερινό φιλέ που διαχωρίζει τον χώρο ευθύνης του κάθε αθλητή, ενώ το ξύλινο στεφάνι με ακτίνες δεν είναι άλλο από τη σημερινή ρακέτα.

Μέσα πάντως από αυτήν την περιγραφή του Γκαίτε παίρνουμε χρήσιμες πληροφορίες για το συγκεκριμένο άθλημα και για την ιστορία του. Όπως φαίνεται, το τένις ήταν ήδη διαδεδομένο στην Ιταλία τον 18^ο αιώνα, σε αντίθεση με χώρες όπως η Γερμανία. Ακόμη, ο συγγραφέας αναφέρει πως την ημέρα εκείνη αναμετρήθηκαν αθλητές από δύο διαφορετικές πόλεις, κάτι που δείχνει αφ’ ενός ότι η δραστηριότητα αυτή δεν περιοριζόταν μόνο σε ένα μέρος της Ιταλίας, αφ’ ετέρου ότι από τότε ομάδες διαφορετικών τόπων είχαν την τάση να αγωνίζονται μεταξύ τους, σαν ένας πρόδρομος των σημερινών τουρνουά και των εθνικών πρωταθλημάτων. Τέλος, ξεχωριστό ενδιαφέρον παρουσιάζει η περιγραφή των ενδυμασιών των αθλητών, οι οποίες όπως γράφει ο Γκαίτε ήταν πανομοιότυπες (λευκές φορεσιές) και ξεχώριζαν μόνο από ένα χρωματιστό γνώρισμα, κάτι που μας κάνει να σκεφτούμε πως και τότε, όπως και σήμερα, η μία ομάδα ξεχώριζε από την άλλη μέσα από τις διαφορετικές τους εμφανίσεις.

*Το βιβλίο του Γκαίτε, «Ταξίδι στην Ιταλία», μεταφράστηκε από τον κ. Γιώργο Δεπάστα και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Ολκός».

    ΑΝΔΡΕΑΣ ΛΕΚΑΚΗΣ