Ομάδες που έγραψαν ιστορία: Η dream team του Κρόιφ

Του Ανδρέα Λεκάκη

Μπορεί η Μπαρτσελόνα σήμερα να είναι ένα από τα μεγαλύτερα ποδοσφαιρικά μεγέθη και ένας από τους πιο επιτυχημένους συλλόγους του κόσμου, όμως πριν από μερικές δεκαετίες τα πράγματα ήταν τελείως διαφορετικά. Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του ’80 και την αυγή αυτής του ’90 το καμάρι της Καταλονίας, που πλέον έχει πέντε Κύπελλα Πρωταθλητριών στη συλλογή του, δεν είχε καταφέρει ούτε μια φορά να κατακτήσει την κορυφαία διασυλλογική διοργάνωση (οι όποιες ευρωπαϊκές επιτυχίες περιορίζονταν στο Κύπελλο Κυπελλούχων), ενώ την περίοδο εκείνη μετρούσε ένα μόλις πρωτάθλημα μέσα σε 16 χρόνια. Μια παλιά της δόξα όμως, ο Γιόχαν Κρόιφ, ένας από τους κορυφαίους ποδοσφαιριστές της ιστορίας που άσκησαν με διάφορους τρόπους τη δική τους επιρροή στο άθλημα, έμελλε να είναι αυτός που αναλαμβάνοντας ως προπονητής και δημιουργώντας την περίφημη “dream team” θα οδηγούσε την ομάδα ξανά στο δρόμο των επιτυχιών και θα την τοποθετούσε μια και καλή στην ελίτ του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου.

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή και να δούμε πού βρισκόταν η Μπαρτσελόνα πριν την έλευση του Κρόιφ ως τεχνικού. Στα μέσα της δεκαετίας του ’80, οι Καταλανοί βρίσκονταν εν μέσω μιας βαθιάς αγωνιστικής και διοικητικής κρίσης. Το κερασάκι στην τούρτα ήταν ο χαμένος τελικός του Κυπέλλου Πρωταθλητριών το 1986 από τη Στεάουα Βουκουρεστίου. Το γεγονός πως το παιχνίδι παιζόταν σε ισπανικό έδαφος, στο «Σάντσεθ Πιθχουάν» της Σεβίλλης, αλλά και το ότι η Μπαρτσελόνα ήταν σαφέστατα ανώτερη ποιοτικά από τους Ρουμάνους, έκανε την ομάδα του Άγγλου τεχνικού Τέρι Βέναμπλς μεγάλο φαβορί για την πρώτη τους κατάκτηση του σημαντικότερου διασυλλογικού τροπαίου, 25 χρόνια μετά την προηγούμενη-μοναδική-παρουσία τους σε τελικό, όταν και είχαν ηττηθεί από τη Μπενφίκα του Μπέλα Γκούτμαν. Εκείνο το ματς όμως έμεινε στην ιστορία για τη θρυλική εμφάνιση του γκολκίπερ Χέλμουτ Ντουκαντάμ, ο οποίος απέκρουσε όλα (!) τα πέναλτι των παικτών της «Μπάρτσα» στη σχετική διαδικασία (μετά το 0-0 σε κανονική διάρκεια και παράταση) και χάρισε στη Στεάουα τη μεγαλύτερη στιγμή στην ιστορία της.

Οι «μπλαουγκράνα» έχασαν και το Κύπελλο Ισπανίας από τη Σαραγόσα εκείνη τη χρονιά, ενώ ακολούθησαν δύο ακόμη κακές σεζόν. Την περίοδο 1986-87 η Μπαρτσελόνα αποκλείστηκε στα προημιτελικά του ΟΥΕΦΑ από τη Νταντί, ενώ το 1987-88 (με τον Βέναμπλς να αποτελεί παρελθόν και τη θέση του να παίρνει ο Λουίς Αραγονές) μπορεί να ήρθε το Κύπελλο, όμως η ομάδα συνέχιζε να αγνοεί την κατάκτηση του πρωταθλήματος, όντας στη σκιά μιας Ρεάλ Μαδρίτης που εκείνη την περίοδο ήταν πανίσχυρη διαθέτοντας την περίφημη «Σειρά του Γύπα» (Μπουτραγκένιο, Μίτσελ, Σάντσες, Σαντσίς)  και είχε ήδη αρχίσει να παίρνει συνεχόμενα τα πρωταθλήματα.

Η όλη κατάσταση έφτασε στο χειρότερο σημείο της τον Απρίλη του 1988, τότε που σημειώθηκε και η περίφημη «ανταρσία του Εσπέρια». Οι παίκτες της Μπαρτσελόνα έκλεισαν μια αίθουσα στο ξενοδοχείο «Εσπέρια» της Βαρκελώνης όπου κάλεσαν δημοσιογράφους και μαζί με τον προπονητή τους διάβασαν μια επιστολή που είχαν γράψει οι ίδιοι και ζητούσαν την παραίτηση του προέδρου της ομάδας, Τζουσέπ Γιουίς Νούνιεθ. Ο λόγος ήταν πως η διοίκηση των «μπλαουγκράνα» υποχρέωνε τους ποδοσφαιριστές να πληρώσουν οι ίδιοι το 100% του ποσού που τους αναλογούσε στην Εφορία από τα συμβόλαια και όχι εκείνη, όπως αυτοί ήθελαν. Αφορμή για όλα αυτά στάθηκε η δικαστική διαμάχη του Μπερντ Σούστερ με τη Μπαρτσελόνα (μετά από επιθυμία της διοίκησης να ακυρώσει το συμβόλαιο του Γερμανού με την ομάδα λόγω του ότι είχε πάρει τη γυναίκα του και είχε φύγει εκνευρισμένος από το γήπεδο όταν έγινε αλλαγή στη διάρκεια του τελικού του Πρωταθλητριών το 1986!), στα πλαίσια της οποίας βγήκε στη δημοσιότητα το συμβόλαιο του ποδοσφαιριστή. Σε αυτό φαινόταν πως η ομάδα κατέβαλλε ένα ποσό στον παίκτη για τα δικαιώματα εικόνας του, χωρίς να πληρώνει φόρο στο κράτος για αυτό και ως αποτέλεσμα ξεκίνησαν έλεγχοι της Εφορίας σε όλες τις ισπανικές ομάδες! Η ουσία ήταν πως το γυαλί στη σχέση παικτών-διοίκησης είχε ραγίσει για τα καλά και δε θα ξανακολλούσε.

Ο Νούνιεθ φυσικά όχι μόνο δεν παραιτήθηκε αλλά πήρε την απόφαση να διώξει όλους τους «αντάρτες». Έτσι, το καλοκαίρι του 1988 αποτέλεσαν παρελθόν παίκτες όπως οι Χεράρδο, Μορατάγια, Μουνιόθ, Σούστερ, Ουρούτι, Καλντερέ, Κλος, Κοβέλο, Πεδράθα, Λόπεθ, Αμαρίγια και Ναγίμ! Μαζί τους έφυγε και ο Αραγονές, που τους είχε υποστηρίξει. Όλες αυτές οι αποχωρήσεις σήμαιναν πως η ομάδα έπρεπε να χτιστεί από την αρχή και για να αναλάβει κάποιος αυτή τη δύσκολη αποστολή θα έπρεπε να είναι πολύ ξεχωριστός, όσο και αγαπητός στο κοινό της Βαρκελώνης. Οι ιθύνοντες της Μπαρτσελόνα βρήκαν τον κατάλληλο στο πρόσωπο του Γιόχαν Κρόιφ, του ανθρώπου που είχε μεγαλουργήσει-και-με τη φανέλα των «μπλαουγκράνα» και είχε ταυτιστεί με την πόλη και την καταλανική κουλτούρα.

Ο Γιόχαν Κρόιφ ανέλαβε το βαρύ φορτίο να "χτίσει" τη Μπαρτσελόνα από την αρχή και όχι απλά τα κατάφερε αλλά δημιούργησε μια ομάδα που έμεινε στην ιστορία

Ο Κρόιφ είχε ήδη δώσει τα διαπιστευτήριά του και ως προπονητής, αφού είχε φτάσει με τον Άγιαξ, την ομάδα που τον ανέδειξε, στην κατάκτηση δύο πρωταθλημάτων και ενός Κυπέλλου Κυπελλούχων. Αμέσως μόλις ανέλαβε τα νέα του καθήκοντα ξεκίνησε την επιχείρηση ανοικοδόμησης του συλλόγου και τη δημιουργία μιας ομάδας η οποία χαρακτηρίστηκε από πολλούς ως «ομάδα-όνειρο»  (dream team) και έμεινε στην ιστορία με αυτόν τον χαρακτηρισμό. Ήδη οι “cules” είχαν συμφωνήσει με παίκτες όπως ο Χοσέ Μάρι Μπακέρο, ο Χούλιο Σαλίνας, ο Τσίκι Μπεγκιριστάιν και ο νυν προπονητής της ομάδας και πρώην τεχνικός του Ολυμπιακού, Ερνέστο Βαλβέρδε. Οι παίκτες αυτοί υπήρξαν εισηγήσεις του Χαβιέρ Κλεμέντε, του προπονητή με τον οποίο ο Νούνιεθ είχε υπογράψει προσύμφωνο συνεργασίας πριν αλλάξει γνώμη και στραφεί στον Κρόιφ. Στη συνέχεια ήρθαν και οι Εουσέμπιο, Μανόλο Ιέρο (ο αδερφός του Φερνάντο Ιέρο), Λόπεθ Ρεκάρτε, Ουνθουέ, Σέρνα, Σολέρ, Αλοΐσιο και Ρομερίτο. Μετά από απαίτηση του Κρόιφ, παρέμεινε στην ομάδα ο αρχηγός Αλεσάνκο, ο οποίος υπήρξε πρωτοστάτης στην «ανταρσία του Εσπέρια» και φυσικά ήταν ανεπιθύμητος από τον Νούνιεθ. Μαζί με την προώθηση παικτών όπως οι Αμόρ, Ρόουρα, Μίγια και Σέρτζι Λόπεθ από τις ακαδημίες, η Μπαρτσελόνα είχε αλλάξει κατά τα 2/3 σε σχέση με την προηγούμενη σεζόν! Χωρίς κανείς να το φαντάζεται τότε, οι βάσεις για τη δημιουργία της “dream team” είχαν ήδη μπει, έστω κι αν το νέο ξεκίνημα δεν ήταν αυτό ακριβώς που θα ήθελαν όλοι.

Στην πρώτη σεζόν με τον Κρόιφ στον πάγκο, το πρωτάθλημα κατέληξε για ακόμη μία φορά στα χέρια της Ρεάλ, ενώ στο Κύπελλο ήρθε ένας αποκλεισμός στα προημιτελικά με μια βαριά ήττα 4-0 από την Ατλέτικο. Η γκρίνια δεν άργησε να κάνει την εμφάνισή της, όμως εκείνη τη χρονιά η Μπαρτσελόνα έφτασε ως τον τελικό του Κυπέλλου Κυπελλούχων, το οποίο και κατέκτησε κόντρα στη Σαμπντόρια νικώντας 2-0 με γκολ των Σαλίνας και Ρεκάρτε. Η ευρωπαϊκή αυτή επιτυχία «αγόρασε» χρόνο στον Ολλανδό τεχνικό για να συνεχίσει το «χτίσιμο» της ομάδας. Το καλοκαίρι του 1989 δύο πολύ μεγάλα αστέρια φόρεσαν τη «μπλαουγκράνα» φανέλα. Ο λόγος για τους Μίκαελ Λάουντρουπ και Ρόναλντ Κούμαν, οι οποίοι ήρθαν για να δώσουν μεγαλύτερη λάμψη στην ομάδα. Παρ’ όλα αυτά ούτε η επόμενη σεζόν κύλησε καλά, αφού οι Καταλανοί αποκλείστηκαν μόλις στον δεύτερο γύρο του Κυπέλλου Κυπελλούχων από την Άντερλεχτ, ενώ το πρωτάθλημα πήγε για πέμπτη συνεχόμενη φορά στη Μαδρίτη. Αυτό όμως που έσωσε τη χρονιά-και τη θέση του Κρόιφ-ήταν η νίκη επί της Ρεάλ με 2-0 στον τελικό του Copa del Rey (Αμόρ και Σαλίνας οι σκόρερ) και η κατάκτηση του τροπαίου εις βάρος της αιωνίας αντιπάλου.

Το 1990 το «παζλ» της “dream team” συμπληρώθηκε με την απόκτηση του Χρίστο Στόιτσκοφ, του κορυφαίου Βούλγαρου ποδοσφαιριστή στην ιστορία και νικητή της «Χρυσής Μπάλας» το 1994. Παράλληλα, προωθήθηκε στην πρώτη ομάδα ο Πεπ Γκουαρντιόλα, ο οποίος προερχόταν από τα φυτώρια του συλλόγου. Η σεζόν 1990-91 ήταν η πρώτη στην οποία εκείνη η ομάδα ξεδίπλωσε όλο το τεράστιο ταλέντο της και εντυπωσίασε τους πάντες με τον τρόπο παιχνιδιού της, ο οποίος ήταν βασισμένος στο «ολοκληρωτικό ποδόσφαιρο» που χαρακτήρισε τον Άγιαξ της δεκαετίας του ’70 και του οποίου τις αξίες είχε μεταλαμπαδεύσει επιτυχημένα στον Κρόιφ ο προπονητής του στον «Αίαντα» και αργότερα στη «Μπάρτσα», Ρίνους Μίχελς. Το μοντέρνο στυλ ποδοσφαίρου, το γρήγορο passing game και η ομαδικότητα ήταν μερικά από τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα εκείνης της Μπαρτσελόνα. Άλλωστε, ο Πεπ Γκουαρντιόλα, που μερικά χρόνια μετά εξελίχθηκε στον πιο επιτυχημένο τεχνικό στην ιστορία του κλαμπ παρουσιάζοντας μια ομάδα που έκανε τους πάντες να υποκλιθούν στον τρόπο παιχνιδιού της, έχει δηλώσει: «Εκείνη η ομάδα ήταν πρωτοπόρος και δεν μπορείς να την ανταγωνιστείς όσα τρόπαια κι αν κατακτήσεις. Ο Λουίς Φαν Χάαλ, ο Φρανκ Ράικαρντ και εγώ έχουμε προσθέσει στοιχεία στην ομάδα αλλά τίποτα από αυτά δε θα είχε συμβεί χωρίς την dream team».

Μίκαελ Λάουντρουπ, Χρίστο Στόιτσκοφ και Ρόναλντ Κούμαν, τα μεγαλύτερα αστέρια της "dream team" του Κρόιφ

Η χρονιά εκείνη ήταν εξαιρετική. Παίζοντας σπουδαίο ποδόσφαιρο, οι Καταλανοί έφτασαν στην κατάκτηση του πρωταθλήματος, του πρώτου τους μετά από έξι χρόνια, έχοντας δέκα βαθμούς διαφορά από την Ατλέτικο και έντεκα από τη Ρεάλ. Το κλίμα ευφορίας επέστρεψε μετά από πολύ καιρό στο «Καμπ Νου» και στην επιστροφή της στο Κύπελλο Πρωταθλητριών την επόμενη χρονιά, ο επόμενος στόχος της «Μπάρτσα» ήταν ένας. Η κορυφή της Ευρώπης.

Στην τελευταία σεζόν του Κυπέλλου Πρωταθλητριών πριν αυτό μετονομαστεί σε Champions League (1991-92), η Μπαρτσελόνα ήταν η μεγάλη πρωταγωνίστρια. Αφού πέρασε τα εμπόδια των Χάνσα Ροστόκ και Καϊζερσλάουτερν στον πρώτο και στο δεύτερο γύρο αντίστοιχα (με την Καϊζερσλάουτερν τα χρειάστηκε αφού το υπέρ της 2-0 στο πρώτο ματς έγινε εις βάρος της 3-0 στη ρεβάνς και χρειάστηκε ένα γκολ του Μπακέρο στις καθυστερήσεις για να σώσει την παρτίδα), πέρασε στην επόμενη φάση που αποτελούνταν από δύο ομίλους των τεσσάρων ομάδων, με τις δύο πρώτες κάθε ομίλου να παίρνουν το εισιτήριο για τον τελικό. Οι «μπλαουγκράνα» κληρώθηκαν μαζί με Μπενφίκα, Σπάρτα Πράγας και Ντιναμό Κιέβου και τερμάτισαν στην πρώτη θέση με εννέα βαθμούς (4 νίκες-1 ισοπαλία-1 ήττα με σύστημα 2-1-0 τότε), για να βρεθούν ξανά μετά από έξι χρόνια στον τελικό της κορυφαίας διοργάνωσης. Εκεί, στο ιστορικό «Γουέμπλεϊ», θα τους περίμενε η Σαμπντόρια, η οποία ξυπνούσε ευχάριστες αναμνήσεις αφού ήταν η αντίπαλός τους στον προ τριετίας θρίαμβο του Κυπελλούχων.

Αυτή τη φορά οι Καταλανοί ήξεραν πως δεν είχαν τα περιθώρια για μια νέα αποτυχία. Όπως επίσης ήξεραν πως διέθεταν πολύ καλύτερη ομάδα από την πρωταθλήτρια Ιταλίας. Όσο όμως η ώρα περνούσε και το γκολ δεν ερχόταν, με τις προσπάθειες των παικτών του Κρόιφ να σταματάνε επάνω στον εξαιρετικό Τζιανλούκα Παλιούκα και τον Στόιτσκοφ να έχει και δοκάρι, τόσο το άγχος μεγάλωνε και τα «φαντάσματα» των δύο χαμένων τελικών του 1961 και του 1986 ζωντάνευαν. Η κανονική διάρκεια έληξε 0-0 και ο τελικός οδηγήθηκε στην παράταση. Ώσπου στο 111’ ο Μαντίσινι έκανε ένα φάουλ στον Εουσέμπιο έξω από την περιοχή, η μπάλα στήθηκε για την εκτέλεση και μετά από συνεργασία Στόιτσκοφ, Μπακέρο και Κούμαν, ο τελευταίος έπιασε ένα δυνατό, ξερό σουτ και έστειλε τη μπάλα στα δίχτυα. Ήταν ένα από τα πιο σημαντικά γκολ στην ιστορία του συλλόγου, αφού οδήγησε στην κατάκτηση του πρώτου του Κυπέλλου Πρωταθλητριών και άλλαξε μια για πάντα την ευρωπαϊκή του υπόσταση.

Η "φωτοβολίδα" του Κούμαν χάρισε στη Μπαρτσελόνα το πρώτο της Κύπελλο Πρωταθλητριών

Σε ολόκληρη την Καταλονία επικράτησε ντελίριο ενθουσιασμού, αφού πλήθος κόσμου είχε βγει στους δρόμους για να πανηγυρίσει το γεγονός πως η Μπαρτσελόνα είχε επιτέλους ανέβει στο υψηλότερο σκαλί του βάθρου της πιο σημαντικής διοργάνωσης. Ο Στόιτσκοφ, ο Γκουαρντιόλα, ο Λάουντρουπ, ο Κούμαν, ο Θουμπιθαρέτα, ο Σαλίνας, ο Μπακέρο, ο Αλεσάνκο που ως αρχηγός σήκωσε ψηλά το τρόπαιο και όλοι οι υπόλοιποι παίκτες που οδήγησαν την ομάδα στην κορυφή έγραψαν μια για πάντα το όνομά τους με χρυσά γράμματα στην ιστορία του συλλόγου, ενώ ο «αρχιτέκτονας» της επιτυχίας, ο Γιόχαν Κρόιφ, έγινε ο τρίτος που κατακτά το τρόπαιο και ως παίκτης και ως προπονητής μετά τους Μιγκέλ Μουνιόθ και Τζιοβάνι Τραπατόνι. Την ίδια χρονιά οι «μπλαουγκράνα» κατέκτησαν και το δεύτερο σερί πρωτάθλημα στην Ισπανία (μετά από μια απροσδόκητη ήττα της Ρεάλ από την Τενερίφη την τελευταία αγωνιστική), εδραιώνοντας και την εντός συνόρων κυριαρχία τους.

Η κατάκτηση του Κυπέλλου Πρωταθλητριών το 1992 ήταν η μεγαλύτερη στιγμή της “dream team”, η οποία στη συνέχεια κατέκτησε άλλα δύο πρωταθλήματα φτάνοντας τα τέσσερα συνεχόμενα (το 1993 πάλι η Ρεάλ έχασε από την Τενερίφη την τελευταία αγωνιστική ενώ το 1994 η Λα Κορούνια ετοιμαζόταν να πανηγυρίσει τον τίτλο αλλά έφερε 0-0 με τη Βαλένθια στο τελευταίο ματς και η Μπαρτσελόνα πήρε το πρωτάθλημα στην ισοβαθμία!), πήρε το πρώτο της ευρωπαϊκό Σούπερ Καπ ενώ προσθέστε και τρία Σούπερ Καπ Ισπανίας. Συνολικός απολογισμός τέσσερα πρωταθλήματα, ένα Κύπελλο, τρία ισπανικά Σούπερ Καπ, ένα Κύπελλο Πρωταθλητριών, ένα ευρωπαϊκό Σούπερ Καπ και ένα Κύπελλο Κυπελλούχων για μια σπουδαία ομάδα που θα μνημονεύεται όσα χρόνια κι αν περάσουν.

Το 1994 η ομάδα αυτή έφτασε σε έναν ακόμη ευρωπαϊκό τελικό, στο Champions League πλέον, όμως γνώρισε τον διασυρμό με 4-0 από τη Μίλαν στην Αθήνα. Από εκείνο το σημείο και μετά ουσιαστικά ξεκίνησε και η πτώση της. Η τελευταία μεγάλη της παράσταση έλαβε χώρα στις 2 Νοεμβρίου 1994, όταν και συνέτριψε με 4-0 τη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ για τη φάση των ομίλων του Champions League, αναγκάζοντας τον σπουδαίο σερ Άλεξ Φέργκιουσον να παραδεχθεί την ανωτερότητά της. Μεγάλοι πρωταγωνιστές σε εκείνο το παιχνίδι ήταν ο Στόιτσκοφ (δύο γκολ) και ο Ρομάριο (ένα γκολ), ο οποίος και το 1993 αποτέλεσε τον τελευταίο μεγάλο παίκτη που έγινε μέλος της “dream team”. Κι οι δυο τους άλλωστε προέρχονταν από ένα καταπληκτικό Μουντιάλ στις ΗΠΑ το προηγούμενο καλοκαίρι, στο οποίο ο Στόιτσκοφ αναδείχθηκε πρώτος σκόρερ και κατέλαβε την τέταρτη θέση με τη Βουλγαρία και ο Ρομάριο στέφθηκε παγκόσμιος πρωταθλητής με τη Βραζιλία και πήρε το βραβείο του κορυφαίου παίκτη.

Οι δυο τους συνέθεσαν ένα εξαιρετικό δίδυμο στη Μπαρτσελόνα (πάνω από 50 γκολ συνολικά τη σεζόν 1993-94, με τον Ρομάριο να πετυχαίνει 30 γκολ σε 33 εμφανίσεις και πέντε χατ-τρικ, ένα από τα οποία στο ονειρικό 5-0 επί της Ρεάλ), όμως η συνύπαρξή τους στην ομάδα ήταν από δύσκολη έως αδύνατη. Στον ενάμιση μόλις χρόνο που διήρκησε η ταυτόχρονη παρουσία τους έρχονταν συχνά σε αντιπαράθεση για το ποιος ήταν ο σταρ της ομάδας ή για το ποιος θα βάλει τα περισσότερα γκολ, χαλώντας και το κλίμα στα αποδυτήρια. Μετά το Μουντιάλ του 1994 ο Ρομάριο ξενυχτούσε και παρουσιαζόταν αδιάφορος στις προπονήσεις της Μπαρτσελόνα, ενώ ήρθε και σε ρήξη με τον Κρόιφ, όπως άλλωστε και ο Στόιτσκοφ. Τίποτα δε θύμιζε την προηγούμενη σεζόν και η μεγάλη εμφάνιση με τη Γιουνάιτεντ ήταν απλώς μια φωτεινή εξαίρεση.

Παρόλο που είχαν και τις καλές στιγμές τους, Ρομάριο και Στόιτσκοφ ήταν πολύ δύσκολο να συνυπάρξουν στη Βαρκελώνη

Δυο μήνες μετά από εκείνο το ματς ο Ρομάριο αποχώρησε από τους Καταλανούς. Το ίδιο και ο Στόιτσκοφ μετά από έξι μήνες, όπως και ο Κούμαν. Παίκτες όπως ο Λάουντρουπ και ο Θουμπιθαρέτα είχαν ήδη αποχωρήσει από το 1994 και κάπως έτσι η περίφημη “dream team” αποτελούσε πια παρελθόν. Το 1996 έφυγε και ο Κρόιφ και μια ολόκληρη εποχή έλαβε τέλος για τους «μπλαουγκράνα». Ήταν τέτοια η επιρροή του Ολλανδού τεχνικού πάντως που ακόμη και ο αντικαταστάτης του, ο σπουδαίος σερ Μπόμπι Ρόμπσον, δε μπόρεσε ποτέ να γίνει αγαπητός στους φιλάθλους κι ας οδήγησε την ομάδα στο πρώτο της τρόπαιο μετά από μια τριετία (Κύπελλο Κυπελλούχων το 1997). Κατηγορήθηκε ως συντηρητικός και έφυγε μετά από μόλις ένα χρόνο για να αναλάβει ο Λουίς Φαν Χάαλ.

Η “dream team” του Γιόχαν Κρόιφ σημάδεψε μια εποχή και παρά το γεγονός πως αργότερα η Μπαρτσελόνα παρουσίασε αρκετές σπουδαίες ομάδες, τεράστιους ποδοσφαιριστές και εκπληκτικό ποδόσφαιρο, φτάνοντας σε αμέτρητες επιτυχίες, εκείνη η «φουρνιά» ήταν που έδωσε το έναυσμα για να βρει το καμάρι της Καταλονίας τη θέση του ανάμεσα στους κορυφαίους συλλόγους της Ευρώπης.

Πηγές: "Η Dream Team του Κρόιφ στο Γουέμπλεϊ", άρθρο του Θανάση Κρεκούκια στο www.sport24.gr

             "Η πρώτη Dream Team", άρθρο του Δημήτρη Κεφαλά στο www.sport24.gr

             "Η απίστευτη ιστορία του Κρόιφ με τους Ρομάριο και Στόιτσκοφ", www.iperiodico.gr

             "Real Madrid: The most successful club in the world", εκδ. Abbeville, 2013